Een fietsframe dat mij altijd al heeft aangetrokken voor zijn prachtige esthetiek en waarvan ik er ondertussen 2 in mijn collectie heb, is het Italiaanse ALAN. De bekendste modellen zijn ALAN Olympic, Record, Super Record, Competizione en Superleggera.
Dit fietsmerk werd in 1972 opgericht door ingenieur Lodovico Falconi die daarvoor een tiental jaren voor Torpado werkte. Falconi was al vertrouwd met het gebruik van aluminiumlegeringen in fietsonderdelen zoals derailleurs, fietssturen, enz. en dacht dat het mogelijk moest zijn om er ook fietsen mee te fabriceren wat een enorme gewichtsbesparing zou opleveren. En gelijk had hij want een ALAN frame woog ongeveer 1kg lichter dan een stalen frame.
Het grote probleem was dat er toen nog geen gepaste methoden bestonden om aluminiumlegeringen te lassen en dus een alternatieve oplossing moest worden gevonden. Deze vond Falconi in de luchtvaartindustrie waar een lijm werd gebruikt om alu delen te verlijmen.
Dit bericht bekijken op Instagram
Na een resem tests met positieve resultaten werd een octrooi aangevraagd en gestart met de productie van de eerste lichte aluminiumframes. Restte enkel nog het vinden van een naam voor zijn fietsmerk en die werd afgeleid van de namen van zijn kinderen Alberto (AL) en Annamaria (AN).
Innovatieve lichte frames
De ALAN frames waren innovatief omdat zowel voor de buizen als voor de verbindingen (lugs) deze aluminiumlegeringen werden gebruikt. De lugs waren voorzien van een interne schroefdraad waarin de buizen werden geschroefd en nadien nog eens extra verlijmd werden.
Omdat het een absolute innovatie was moesten zowel de buizen als de lugs in de fabriek zelf worden geproduceerd.
Het werd meteen een groot succes: racefietsen konden vanaf nu lichter worden gemaakt en min of meer dezelfde kenmerken van stalen fietsen behouden. De grootste concurrenten voor ALAN fietsen waren toen het Franse Vitus en het Italiaanse Guerciotti. Vooral van deze laatste is geweten dat ALAN hen fietsen aanleverde waar dan hun eigen decal werd opgeplakt.
Dit bericht bekijken op Instagram
ALAN stopte vanaf de jaren 90 van vorige eeuw met de productie van frames door middel van verlijming omdat toen TIG lassen en oversized buizen opkwamen wat meer stijfheid aan de fietsframes gaf. Bovendien bleek dat er bij veel ALAN frames toch enkele zwakke puntjes zijn: er kunnen zeer kleine haarscheurtjes optreden in de lugs en de lijm tussen de buizen en lugs kan loskomen. Koop je een vintage ALAN racefiets let dan altijd zeer goed op.
Veel teams, zowel professionals als amateurs, begonnen te rijden op ALAN frames. De eerste waren het Duitse HA-RO (1973) en het nationale amateurteam van Polen (wereldkampioenen 1973/1974). In Italië de wielerploegen Magniflex, de Vibor, de GBC, de Selle Royal, de Fiorella, Famcucine, Santini, Alfa-Lum en in het buitenland TEKA (Spanje) en VARTA (Colombia).
In België reed het Fangio team op ALAN fietsen alsook de verschillende teams van FANINI (Remac-7UP – PEPSI – Amore e Vita) en GUERCIOTTI.
De bekendste wielrenners die ooit op een Alan frame reden waren de Italianen Marino Basso, Fausto Bertoglio, Gavazzi, Gianbattista Baronchelli, Beccia, Giovanni Battaglin, Vandi en de buitenlanders Bernard Thevenet, Hennie Kuiper, Marino Lejaretta, Fabio Parra, Lucio Herrera, Johansson, Pedersen, de pistards Golinelli (2 keer wereldkampioen), Clark, Risi, Brugna en Villa.
De eerste frames met carbon buizen
Een volgende innovatieve stap in de productie van ALAN frames kwam er met het gebruik van buizen in carbonvezels. Hierdoor werden de frames nog lichter en veel steviger dan de frames in aluminiumlegeringen.
Het was het Japanse bedrijf TORAY Industries Inc., die ALAN in 1976 vroeg om een frame te fabriceren met hun carbon buizen. De testresultaten waren excellent en enkele jaren later werd al gestart met de productie van fietsframes met carbon buizen. De lugs werden evenwel nog steeds in aluminium uitgevoerd.
Dit bericht bekijken op Instagram
ALAN claimt (zoals nog anderen) dat zij de eersten zijn die frames maakten in zowel lichte aluminiumlegeringen als in carbon.
Nummer 1 in het veldrijden
Vooral in het veldrijden heeft ALAN naam gemaakt en dit voor een groot deel dankzij Roland Liboton maar ook andere kleppers zoals Albert Zweifel, Hennie Stamsnijder, Di Tano, Simunek, Thaler en Kluge reden op een ALAN crossfiets.
Roland Liboton op zijn ALAN crossfiets
Na een hegemonie van ongeveer 20 jaren nam Querciotti de fakkel over alhoewel die daarvoor ALAN frames gebruikten. Op veel truitjes van wielerploegen uit die tijd zie je dan ook de 2 namen broederlijk naast elkaar.
Maar ALAN is nog steeds vertegenwoordigd in de wereld van het veldrijden. In 2012 won Mathieu Van der Poel immers zijn eerste wereldtitel, in de Junior categorie, met een Alan fiets en Sanne Cant rijdt nu nog steeds op een ALAN crossfiets.
De laatste jaren is ALAN zich ook steeds meer en meer gaan toeleggen op de wereld van de gravelbikes naast het wegwielrennen en het veldrijden. In hun hedendaagse gamma is de ALAN Mito Al te verkrijgen die een retro look heeft gekregen die verwijst naar de beginjaren van ALAN.
Beste Lezer,
Ik heb een alan fiets (campagnolo afgemonteerd) uit 1976. Nu zit er aan de voorkant een haarscheurtje in een lug net boven de voorvork. Ik weet dat dat verlijmd is. Is er nog iemand die dat kan repareren. De fiets zelf en alle onderdelen zien er nog geweldig uit.
Wie kan mij helpen. Nico Maatje 0652053927