De mythische Passo dello Stelvio in Italië

De col Passo dello Stelvio (Stelvio pas) ligt in de Italiaanse Alpen op de grens tussen Italië en Zwitserland. Ze ligt in het midden van het Nationale Park van de Stelvio, één van de oudste (sinds 1938) en grootste Nationale parken van Europa.

De top van de Stelviopas ligt op 2758 meter en is daarmee één van de hoogste bergpassen van Europa. Je kan de col beklimmen langs 3 richtingen: vanuit Bormio, vanuit Prato dello Stelvio en vanuit Santa Maria Val Müstair (Zwitserland), dan passeer je eerst de Passo Umbrail waarvan de top op 3 km ligt van de top van de Stelvio.

Vanuit Prato dello Stelvio: 24,5 km lang, 48 haarspeldbochten, gemiddelde stijgingspercentage 7,4%
vanuit Bormio: 21,5 km lang, 40 haarspeldbochten, gemiddelde stijgingspercentage 7,1%
vanuit Santa Maria Val Müstair: 14,60 km lang, gemiddelde stijgingspercentage 9,2%

de talrijke haarspeldbochten van de Passo dello Stelvio

Deze berg kun je ook zelf beklimmen via Golazo. Ieder jaar organiseren zij namelijk voor Climbing for life een vierdaagse trip vanuit België. Op vrijdag en zaterdag staan naast de Passo dello Stelvio ook de Mortirolo en de Passo della Gavia op het programma.

De eerste keer in de Giro d’Italia 1953 met winst van Fausto Coppi

De Passo dello Stelvio maakt geregeld deel uit van de Italiaanse rittenwedstrijd Giro d’Italia en boezemt de renners heel wat schrik in. Om het de renners nog wat moeilijker te maken staat dezelfde dag ook nog de Mortirolo of de Passo della Gavia op het programma, beide verschrikkelijke klimmen.

In totaal stond de beklimming van de Passo dello Stelvio 12 keer op het programma van de Giro d’Italia: 7 keer vanuit Bormio en 5 keer vanuit Prato dello Stelvio. 4 keer was de aankomst bovenop de col.

De eerste keer dat de renners de Passo dello Stelvio moesten beklimmen was in 1953 en meteen was de col het toneel van één van de laatste grote prestaties van Fausto Coppi: in de voorlaatste etappe, van Bolzano naar Bormio, ontnam de toen vierendertigjarige campionissimo de lederstrui aan de Zwitser Hugo Koblet en won zo zijn vijfde en laatste Giro.

Fausto Coppi tijdens de beklimming van de Passo dello Stelvio in 1953

In 1965 wordt de Cima Coppi ingevoerd, een titel die wordt gegeven aan de hoogste col in de Giro d’Italia en waar een geldprijs is aan verbonden voor wie als eerste de top bereikt. Staat de Stelvio op het programma dan is die dus altijd de Cima Coppi.

Boven op de top van de Col staat een standbeeld opgedragen aan Fausto Coppi.

In 1975 kwam de laatste etappe aan op de col en was er een spannend duel tussen leider Fausto Bertoglio en de tweede, de Spanjaard Francisco Galdós die een achterstand had in het algemeen klassement van slechts 40 “. Galdós viel verschillende keren aan en probeerde op alle mogelijke manieren Bertoglio te lossen maar hij moest helaas voor hem genoegen nemen met de etappezege.

Beelden tonen het ongewone tafereel van Galdós die met neergebogen hoofd over de finish komt, terwijl Bertoglio achter hem jubelt en zijn eindoverwinning viert met opgeheven armen.

In de Giro d’Italia 1980 veroverde Bernard Hinault de roze trui en stond die niet meer af. Hinault had namelijk zijn ploegmaat Jean-René Bernaudeau voorop gestuurd. Tijdens de beklimming van de Passo dello Stelvio kwam Hinault bij zijn ploegmaat en samen reden ze de afdaling en het vlakke stuk tot aan de aankomst in Sondrio.

Bernard Hinault tijdens de beklimming van de Passo dello Stelvio in de Giro d’Italia van 1980

De rasklimmer Marco Pantani loste Miguel Indurain en de winnaar van de Giro Evgeni Berzin in de editie van 1994.

Natuurlijk herinneren we ons nog zeer goed de overwinning van Thomas De Gendt in 2012 toen hij na een lange solotocht als eerste over de eindmeet kwam. In deze Giro werd Thomas de revelatie met een 3de plaats in het eindklassement.

Het opnemen van de Stelvio in de Giro d’Italia brengt altijd enkele logistieke risico’s met zich mee. Eind mei / begin juni zijn de weersomstandigheden in de Alpen immers nog niet volledig gestabiliseerd en zijn er nog steeds sneeuwbuien mogelijk, met het risico dat de etappe wordt omgeleid of geannuleerd.

dat er nog veel sneeuw kan liggen op de top eind mei – begin juni bewijst deze historische foto

Zo werd in de Giro’s van 1988 en 2013 de beklimming telkens geannuleerd. De etappe van 2013 werd overgedaan in 2014 en in moeilijke weersomstandigheden (sneeuw tijdens de toppassage) kwam de Italiaanse renner Dario Cataldo als eerste over op de top.

In de Giro d’Italia 2017 werd de Stelvio beklommen vanuit Prato dello Stelvio en kwam de Spanjaard Mikel Landa als eerste boven.

Poster van de etappe over de Stelvio en de Mortirolo in de Giro d’Italia 2017

In 2020 staat de Passo dello Stelvio opnieuw op het programma en wordt na de beklimming afgedaald naar Bormio waarna de prachtige klim start naar het meer van Cancano.

Hieronder vind je alle edities met winnaar terug van de Giro d’Italia waarin de beklimming van de Passo dello Stelvio op het programma stond.