Bij gelijk welke fiets wordt de voorvork aan het frame bevestigd door middel van een balhoofdstel. Dit balhoofdstel krijgt het nogal hard te verduren. Denk maar eens aan de schokken die het moet opvangen wanneer je over de Vlaamse kasseien rijdt.
Het gebeurt dan ook wel eens dat er speling op het balhoofdstel zit waardoor het nodig is om deze te demonteren en de ringen of kogelringen te vervangen of in het slechtste geval een nieuw balhoofdstel te monteren.
klassiek versus geïntegreerd balhoofd
Tegenwoordig zijn praktisch alle nieuwe fietsen uitgevoerd met een geïntegreerd balhoofdstel wat er op neerkomt dat je het balhoofdstel gedeeltelijk niet meer ziet. Ook de montage van dit moderne balhoofd is veel éénvoudiger.
Bij een vintage fiets heb je echter nog een klassiek balhoofdstel waarbij alle elementen zichtbaar zijn.
Opbouw klassiek balhoofd
- Een klassiek balhoofd bestaat uit de volgende onderdelen:
- een onderbalhoofdconus, ook wel voorvorkconus genoemd, die op de voorvork geperst wordt,
- kogels of kogelringen,
- een onderste en bovenste balhoofdcup die in de balhoofdbuis worden geperst
- een stelconus die op de voorvork wordt geschroefd
- een borgring, borgmoer en afdichtring
Balhoofdstel met naaldlagers
Iets moderner maar nog steeds behorend tot de klassieke balhoofdstellen is het balhoofd met naaldlagers waarbij de kogels vervangen zijn door naalden, feitelijk kleine cilinders. Het voordeel hiervan is dat het roloppervlak daardoor veel groter is met als gevolg dat het balhoofdstel grotere krachten kan opvangen.
De naaldlagers zijn in een speciaal omhulsel gemonteerd en ook de cups en conussen zijn anders uitgevoerd. Ze hebben namelijk een vlak roloppervlak voor de cilinders.
Demonteren en opnieuw monteren van het balhoofd
Demonteren balhoofd
Het demonteren van het balhoofd kan op éénvoudige wijze met een platte sleutel. De vaste cups echter dienen verwijderd te worden met een zogenaamde cup uitdrijver. Dit is feitelijk een gewone buis die aan 1 uiteinde open en dicht kan. De cup-uitdrijver wordt met de gesloten kant in de balhoofdbuis gestoken met de open kant gericht naar de te verwijderen cup.
2 types balhoofdcupdrijvers
Vervolgens wordt de cup door middel van een hamer uit de balhoofdlug geslaan. Houd je hand onder de cup of leg een zachte doek op de grond om te vermijden dat de cup op de grond valt en beschadigd geraakt.
Ook de vaste voorvorkconus dient met een speciaal gereedschap te worden gedemonteerd.
uitslaan voorvorkconus
Monteren balhoofd
Vooraleer het balhoofd te monteren kan het nodig zijn om de balhoofdlug te vlakken en te frezen. Dit is belangrijk om de vaste bovenste en onderste balhoofdcup een goed draagvlak te geven en recht te kunnen monteren.
Dit gebeurt met een balhoofdcupfrees die bestaat uit een wringer, een vlakfrees, een binnenbalhoofdcupfrees en een geleider die ervoor zorgt dat er recht gefreesd wordt.
balhoofdcupfrees
frezen balhoofdcupfrees
De balhoofdcups zelf worden geperst in de balhoofdbuis door middel van een balhoofdcup-persapparaat. Dit gereedschap zorgt ervoor dat de cups recht in de buitenbalhoofdbuis worden geperst.
balhoofdcuppers
Ook de voorvorkconus wordt met een speciaal gereedschap geperst op de vork. Dit bestaat uit een cilinder die over de voorvork wordt geschoven tot aan de voorvorkconus. Op de cilinder wordt een verlengstuk geplaatst waar kan op worden geklopt met een hamer totdat de voorvorkconus op de juiste plaats zit.
gereedschap om voorvorkconus te bevestigen op de voorvork
voorzie voldoende vet voor de onderste balhoofdcup en de stelconus zodat de kogels of kogelring soepel kan draaien zonder al te veel wrijving. Let er op dat je de stelconus ver genoeg draait zodat de vork niet kan bewegen maar toch nog soepel genoeg draait.
Tenslotte schuif je de borgring op de binnenbalhoofdbuis en draai je de borgmoer vast op de binnenbalhoofdbuis. Let op het tandje dat op de borgring zit en in het gleufje van de voorvork dient te passen. Je houdt best de stelconus vast met een platte sleutel om te vermijden dat deze verdraait.
Heel wat gereedschap kun je kopen bij bol.com in de afdeling fietsgereedschap
